Miksery audio
Mikser
Stół mikserski (inaczej Konsoleta mikserska lub krótko mikser) - centralny punkt toru akustycznego, gdzie doprowadzane są sygnały z wielu źródeł (np. mikrofony, instrumenty, magnetofony, gramofony, odtwarzacze CD, odtwarzacze mp3 i wszystkie inne możliwe źródła dźwięku), umożliwiający wpływ na ich parametry, takie jak uwypuklenie lub stłumienie określonych zakresów częstotliwości, wprowadzanie efektów brzmieniowych oraz regulacja głośności. W sytuacjach nagraniowych służy również jako dystrybutor sygnału do urządzeń rejestrujących za pomocą przyłączy analogowych lub cyfrowych. Jest podstawowym narzędziem pracy realizatorów dźwięku oraz DJ'ów.
Pojęcie miksera jest bardzo szerokie i może odnosić się do:
- mikserów estradowych(nagłośnieniowych):
- - - mikser frontowy
- - - mikser monitorowy (odsłuchowy)
- mikserów emisyjnych (radio i TV)
- mikserów dla DJ'ów
- mikserów radiowęzłowych i konferencyjnych
- mikserów stanowiących wyposażenie innego sprzętu (np. zawarty w karcie dźwiękowej komputera, instrumencie muzycznym itp.)
Stoły mikserskie mają bardzo różne wielkości, w zależności od potrzeb i zastosowań - od niewielkich, kilku lub kilkunastokanałowych do zastosowań konferencyjnych i niewielkich nagłośnień aż do ponad stukanałowych wielkoformatowych konsolet nagraniowych.
Zadania
Niezależnie od technologii wykonania stołu mikserskiego, czy jest to stół analogowy, cyfrowy czy też wirtualny (realizowany za pomocą programu komputerowego), konsoleta spełniać musi te same zadania:
- wzmacniać i wyrównywać poziomy sygnałów pochodzących z różnych źródeł
- korygować barwę dźwięku
- sumować (mieszać) sygnały pochodzące z różnych źródeł
- wysyłać sygnał na urządzenia zewnętrzne (wzmacniacze, odsłuchy, procesory dźwięku, urządzenia rejestrujące końcowy miks itp.)
Dla potrzeb STV omówiony zostanie mikser dla DJ-a. Oczywiście zarówno profesjonalne miksery estradowe, jak i te dla DJ-ów mają wiele funkcji i możliwości łączeniowych.
Tutaj omówione zostaną te najważniejsze elementy, które zawierać powinien każdy podstawowy mikser. Można jeszcze dodać to, że miksery dla DJ-ów skreczujących będą miały jakieś dodatkowe rozwiązania, inne od tych, jakie zastosowane zostaną w mikserach dla DJ-ów grających muzykę np. klubową.
Są to jednak sprawy na marginesie do dalszego rozważania.
Należy zwrócić uwagę, że na rynku dostępnych jest bardzo wiele modeli od bardzo wielu producentów, z czego bardzo wielu jest bardzo dobrych. Dużo "bardzo" ale takie są fakty.
Tylko od naszego gustu i indywidualnych potzreb będzie zależało co i od kogo wybierzemy, ponieważ wybór jest wielki...
Od mikserów dwukanałowych z crossfaderem i prostą eqalizacją na każdym kanale po rozbudowane maszyny z wbudowanymi efektorami różnego rodzaju, dyskami twardymi czy w końcu, co ostatnio stosowane jest w coraz większej gamie produktów różnych producentów - wbudowane systemy typu Serato.
To, co w mikserze znajduje się, opiszę na podstawie popularnego i prostego urządzenia jakim jest Vestax PMC-05 PRO II oraz Alesis Multimix 6 USB.
Żeby zrozumieć działanie miksera audio na sam początek postaram się możliwie najjaśniej opiać mikser Alesis MultiMix 6 USB.
Multimix 6 USB - jak sama nazwa modelu wskazuje jest sześcio kanałowym mikserem z wbudowanym interfejsem USB do komunikacji z komputerem.
W praktyce wygląda to tak, że mamy w nim 2 kanały liniowe Line In 1 i Line In 2 dzielone niezależnie (do podłączenia mikrofonów, gitary itp.), oraz kanały Line In 3 i Line In 4 ze wspólną qalizacją oraz regulacją balansu i wzmocnienia sygnału, tak samo dla kanałów Line In 5 i Line In 6, z tym, że dwa ostatnie mają tylko regulację balansu i wzmocnienia.
Lepiej zobrazują to poniższe fotografie i sporządzony do nich opis.
1 - włącznik urządzenia
2 - gniazdo USB do połączenia urządzenia z komputerem i/o o parametrach 16-bit; 44,1 kHz stereo
3 - gniazdo do podłączenia zasilania urządzenia (urządzenie ma własne zasilanie - nie pobieraz zasilania ze złącza USB, ponieważ może ono pracować jako mikser bez komunikacji z portem USB komputera)
4 - gniazdo słuchawkowe - odsłuch sumy miksu - w zależności od poziomu wysterowania poszczególnych kanałów
5 - wskaźnik wysterowania - nieodłączny element każdego stołu mikserskiego
6 - potencjometr głośności w słuchawkach
7 - potencjometr głośności na wyjściu MAIN OUT czyli wyjście na wzmacniacz czy inne urządzenie zewnętrzne / rejestrujące itp.
8 - gniazda Line In 5 i Line In 6
9 - przycisk włącz / wyłącz i dioda sygnalizująca stan pracy dla obecności napięcia fantomowego 48V na gniazdach wejściowych XLR (17, 22) dla zasilenia mikrofonów pojemnościowych
10 - potencjometr balansu dla kanałów Line In 5 i Line In 6
11 - potencjometr poziomu głośności kanałów Line In 5 i Line In 6
12 - gniazda wyjściowe MAIN OUT kanał L - lewy i R - prawy
13 - gniazda kanałów Line In 3 i Line In 4
14 - potencjometry regulacji poziomu tonów wysokich i niskich dla kanałów Line In 1 - 4
15 - potencjometr położenia panoramy dla kanałów Line In 1 - 4
16 - potencjometry poziomu głośności dla kanałów Line In 1 - 4
17 - gniazdo mikrofonowe XLR kanału 1
18 - wysoko-impedancyjne gniazdo gitarowe / liniowe kanału 1
19 - przyscisk wyboru trybu pracy gniazda gitarowego / liniowego (18)
20 - przycisk filtra "high-pass" kanału 1
21 - potencjometr GAIN (przedwzmacniacza) kanału 1
22 - gniazdo mikrofonowe XLR kanału 2
23 - gniazdo kanału Line In 2
24 - przycisk filtra "high-pass" kanału 2
25 - potencjometr GAIN (przedwzmacniacza) kanału 2
26 - dioda sygnalizująca pracę urządzenia
Tak prezentuje się bardzo prosty, kilkukanałowy mikser audio... Są oczywiście miksery, które mają kilkadziesiąt kanałów, różnego rodzaju wejścia, wyjścia, różnie zorganizowane sterowanie poszczególnymi grupami szyn itd.
Dla potrzeb tego działu nie ma konieczności omawiania takich mikserów (stołów mikserskich w zasadzie). Zaprezentowany powyżej MultiMix 6 USB służy jako wprowadzenie do mikserów dla DJ-ów, ponieważ
te miksery wykorzystują mniej więcej takie same wejścia i wyjścia oraz potencjomentry, z taką różnicą, że występują tam potencjometry sówakowe, co jst o wiele wygodniejsze do używania w pracy DJ-a.
Pozniżej prezentuje się typowy, również prosty, mikser dla DJ-a Vestax PMC-05 PRO II.
1 - gniazdo słuchawkowe
2 - przycisk POWER do załączenia i wyłączenia zasilania urządzenia
3 - gniazdo do podłączenia zasilania urządzenia
4, 5 - gniazda RCA wyjściowe np. na wzmacniacz
6 - wejściowe gniazda RCA Line In kanału 1 - do podłączenia np. odtwarzacza CD
7 - wejściowe gniazda RCA Phono kanału 1 - do podłączenia gramofonu
8 - zacisk GND do podłączenia żyły uziemiającej gramofonu na kanale 1
9 - wejściowe gniazda RCA Line In kanału 2 - do podłączenia np. odtwarzacza CD
10 - wejściowe gniazda RCA Phono kanału 2 - do podłączenia gramofonu
11 - zacisk GND do podłączenia żyły uziemiającej gramofonu na kanale 2
12 - potencjometr głośności mikrofonu GAIN
13, 14 - gniazda mikrofonowe
15 - przełącznik wyboru gniazda źródłowego na kanale 1 (6, 7)
16 - przełącznik wyboru gniazda źródłowego na kanale 2 (9, 10)
17 - potencjometr głośności mikrofonu LEVEL MIC
18 - potencjometr regulacji tonów wysokich mikrofonu EQ HI
19 - potencjometr regulacji tonów niskich mikrofonu EQ LO
20 - potencjometr położenia panoramy mikrofonu
21 - potencjometr TRIM do ustawienia poziomu wysterowania kanału 1
22 - potencjometr regulacji tonów wysokich kanału 1 EQ HI
23 - potencjometr regulacji tonów wysokich kanału 1 EQ LO
24 - potencjometr balansu kanału 1
25 - potencjometr TRIM do ustawienia poziomu wysterowania kanału 2
26 - potencjometr regulacji tonów wysokich kanału 2 EQ HI
27 - potencjometr regulacji tonów wysokich kanału 2 EQ LO
28 - potencjometr balansu kanału 2
29 - przełącznik C.F. REV - czyli crossfader reverse - służący do odwrócenia miejscami kanałów na crossfaderze (w pozycji "normal" kanał 1 jest na miejscu kanału 1, a kanał 2 na miejscu kanału 2. W pozycji "reverse" kanał 1 jest w pozycji kanału 2, a kanał 2 jest w pozycji kanału 1)
30 - potencjometr regulacji głośności wyjściowej z miksera np. na wzmacniacz (4, 5)
31 - potencjometr C.F. MODE - czyli refulacja krzywej cięcia crossfadera, co obrazują rysunki po obu stronach jego skali. Crossfader może bowiem pracować różnie: albo przejście pomiędzy kanałami będzie zachodziło stopniowo i po woli rosnąco (w miarę jego powolnego przesuwania z pozycji kanału 1 na pozycję kanału 2 dźwięk z kanału 2 będzie robił się coraz głośniejszy, im bliżej środka skali znajdzie się suwak) - ustawienie potencjometra C.F. MODE maksymalnie w lewo; albo będzie się to działo natychmiastowo, wystarczy tylko minimalne otwarcie crossfadera i dźwięk z kanału 2 będzie słyszalny z pełną mocą - ustawienie potencjometru C.F. MODE maksymalnie w prawo.
32 - pionowy suwakowy potencjometr głośności kanału 1 - niezależny od położenia obrotowego potencjometru TRIM (21)
33 - pionowy suwakowy potencjometr głośności kanału 2 - niezależny od położenia obrotowego potencjometru TRIM (25)
34 - diodowy wskaźnik wysterowania wejść 1 i 2
35 - Crossfader - poziomy suwakowy potencjometr. Służy do oddzielania kanału 1 i 2. To, czy dany kanał otwierany jest natychmiast z pełną siłą dźwięku czy odbywa się to stopniowo reguluje obrotowy potencjometr C.F. MODE, o któym napisałem wyżej.
36 - suwakowy potencjometr regulacji głośności odsłuchu w słuchawkach
37 - suwakowy potencjometr C.F. Monitor - steruje odsłuchem. Przykładowo przesunięty maksymalnie w lewo pozwoli sluchac tylko tego, co dzieje się na 1 kanale miksera, przesunięty maksymalnie w prawo pozwoli słuchać tylko tego, co dzieje się na 2 kanale miskera, a ustawiony w pozycji środkowej pomiędzy kanałami 1 i 2 pozwoli słuchać tego, co dzieje się na nich obu jednocześnie.
Zarówno miksery studyjne, estradowe czy te dla DJ-ów, oprócz gabarytów, różnią się swoimi możliwościami i wyposażeniem.
Zaprezentowany powyżej Alesis MultiMix 6 USB czy Vestax PMC-05 PRO II jest prostym mikserem, umożliwiającym połączenie do jednej sumy kilku źródeł wejściowych dźwięku.
Istnieją jednak miksery posiadające inne funkcje, jak np. wspomniane wcześniej wbudowane systemy Serato, dyski twarde itp. Ale na tym nie koniec.
Wspomniany przełącznik C.F. REV występuje również w innych mikserach Vestax dla pionowych suwakowych potencjometrów jako I.F. REV, powodując, że maksymalna głośność danego kanału jest wtedy, kiedy suwak potencjometru znajduje się u samego dołu swojej skali.
Są w mikserach innych producentów bramki odcinające poszczególne częstotliwośći, a w efekcie otrzymujemy bramkę odcinającą tony wysokie, niskie albo środkowe. Są miksery z wbudowanymi efektorami i syntezatorami. Jak np. Mini-kaossPad w mikserach Korg czy jeszcze efektor kwardafoniczny działający na zasadzie ruchomego dżoga sterującego poziomem sygnału na poszczególnych gniazdach wyjściowych. Tworzy to w praktyce efekt np. "helikoptera" albo dźwięku z tyłu albo z przodu pomieszczenia itd.
Pokazuje to jasno, że w zależności od indywidualnych potrzeb każdy z nas jest w stanie znaleść na rynku taki mikser, jaki będzie mu odpowiadał. Dzieje się tak dlatego, że elektronika roziwnięta jest bardzo dobrze obecnie i każda innowacyjna technika z łatwością wdrażana jest w życie.
Między innymi dlatego pozostawiam ten rozdział na takim, a nie innym etapie, ponieważ mnogość mikserów jest bardzo duża, a zaprezentowanie możliwości każdego z nich nie pójdzie już z taką łatwością w tekście, jak ma to miejsce w przypadku parametrów gramofonów, które z łatwością można sobie porównywać. Uważam, że możliwości miksera trzeba zobaczyć, poczuć. Wtedy dopiero można mówić faktycznie o tym, co to urządzenie potrafi.
Polecani producenci mikserów to między innymi:
Vestax
Pioneer
Rane
StantON
>>>Powrót do strony głównej<<<
Jeżeli zapomniałem o czymś, gdzieś widzisz nieprawidłowości - napisz do mnie poprzez zakładkę
Kontakt.
Źródło: Internet i doświadczenia własne.